Neon Elementi Nedir?
Neon elementi, “Ne” sembolü ile gösterilmektedir. Periyodik tablonun 8A grubunda, 2. periyodunda bulunur. Neon elementi renksiz, kokusuz, tatsız bir soy gazdır ve atom numarası 10, atom ağırlığı 20,18’dir. Günümüzde pek çok yerde kullanılan neon yaklaşık 100 yıldır aydınlatma sektöründe hayatımızın vazgeçilmezleri arasındadır. Sokakta, caddelerde, reklam panolarında ve dükkânlarda rastladığımız tabelaların çoğunda neon gazı kullanılmaktadır.
Neon gazı 1898 yılında, asal gazların keşfini gerçekleştiren İskoç kimyager Sir William Ramsay ve öğrencisi İngiliz kimyager Morris M. Travers tarafından keşfedilmiştir. Sıvı havanın fraksiyonlu damıtımı ile izole edilmiştir. Kimyagerler, sıvı havada argon gazını dondurmasının ardından yavaş şekilde indirgenmiş basınç altında argon buharlaştırdı. Bu sırada çıkan gaz bir yerde toplandı.
Travers, gazın spektrumunu elde etmek için tüpe koyduğu gaza elektrik akımı verdi. Elektrik akımı verildiği sırada açığa çıkan ışık, kimyagerleri bir hayli şaşırttı. Çünkü bu şeklide parıldayan bir gaz ile ilk kez karşılaşıyorlardı. Neon gazı adını Ramsay’in “neos” yani “yeni” anlamına gelen yunanca kökenli kelimeden türettiği “neon” adını verdi.
1920 yılına gelindiğinde neon tüpler ilk olarak Fransız mühendis Georges Claude tarafından üretildi. Sonrasında ürettiği bu neon tüpleri bükerek çeşitli şekiller oluşturdu ve reklam panolarında, aydınlatmalarda kullanılabilecek duruma getirdi. Bu tüplerde argon kullanılarak mavi ışık, neon kullanılarak kırmızı-turuncu ışık elde edildi. Üretilen bu neon tüpler günümüzde sıklıkla kullanılmaktadır.
Neon Elementi Başlıca Özellikleri
- Periyodik tablo üzerinde, 8A grupta ve 2. periyodda bulunur.
- Atom numarası 10’dur.
- Proton sayısı 10, elektron sayısı 10, nötron sayısı 10’dur.
- Elementin periyodik tablodaki sembolü “Ne” olmaktadır.
- Kaynama noktası eksi 410,94 derece ve erime noktası eksi 415,46 santigrat derecedir.
- Renksiz kokusuz ve tatsız bir gazdır.
- Neon elementi oda koşullarında gaz halde bulunmaktadır.
- Atom ağırlığı 20,1797 civarındadır.
- Soy gaz atom grubunun bir üyesidir.
- Periyodik tablonun en sağında yer alır.
- Reaksiyona girmez ve bundan dolayı bileşik yapmaz.
- Son yörüngesinde 8 elektron bulundurur.
- Neon ısı ve elektriği iletmez.
Neon Kullanım Alanları
Neon genellikle aydınlatama ışıklarında kullanılan bir elementtir. Günümüzde pek çok yerde neon aydınlatmalara rastlayabiliriz. Reklam panoları, tabelalar ve çeşitli yerlerdeki aydınlatmalarda neon gazından faydalanılır. Neon gazından aydınlatma konusunda faydalanılırken, içinde neon gazı bulunan bir tüpün alçak basınç ve içerisinde elektrik dolaşımı oluşturulduğunda kırmızı-turuncu renkte parlak bir ışık yayar.
Argon, ksenon ve kripton gibi soy gazlarla birlikte aydınlatma amacıyla kullanılan tüplerde neondan faydalanılır. Endüstride sıklıkla diğer soy gazlar ile birlikte kullanılmaktadır. Aydınlatma dışında neon gazı, çok düşük sıcaklıklarda yapılan işlerde soğutucu olarak sıvı neon kullanılıyor. Çeşitli gazlar ile beraber yüksek basınç göstergelerindeki lazerde de kullanılmaktadır.
Günlük hayatta kullandığımız çoğu eşyada neon gazı bulunmaktadır. Bu ürünlerin bir kaç tanesi şunlardır; flouresans ampulleri, gece lambaları, elektrikli aletler, aydınlatma tüpleri, lazerler, paratonerler, dalgıç tüpleri, peyzaj uygulamaları, disk okuyucular, lambalar, televizyon tüpleri, yüksek voltaj indikatörleri, reklam tabelaları…
Sağlığa Etkisi
Neon gazı etkisiz bir gazdır fakat solunum yolu ile vücuda absorbe edildiğinde boğucu etki gösterir ve ölüme kadar götürebilir. Uzun süre, aşırı şekilde solunması sonucunda baş dönmesi, mide bulantısı, kusmaya yol açabilir ve daha kötüsü de bilinç kaybına sebep olabilir veya kişinin ölümüne sebep olabilir.
Neon elementi sadece gaz halde kullanılmamaktadır. Sıvı halde kullanılan neon soğutucu ve dondurucu etkiye sahiptir. Sıvı neon cilde ve göze temas ettiğinde dondurucu etki yaratır. Neon gazı bileşik yapmadığı için çevreye bilinen ciddi bir zararı bulunmamaktadır. Bu yüzden günümüzde neon elementinden sıklıkla faydalanılmaktadır.
