TEFE TÜFE Nedir, Kira Artışını Nasıl Etkiler?
TEFE TÜFE nedir bu terimler neyi ifade eder bilinmesi gerekir. Özellikle ev sahibi ve kiracılar için bu oranların yakından tanınması önemlidir.
TEFE, fiyat artışlarındaki maliyeti; TÜFE ise fiyat artışlarındaki talebi temsil eder. TÜİK tarafından belirlenen ve açıklanan bu terimler benzer gibi görünse de farklı unsurları temsil eder.
TEFE, TÜFE Nedir?
TEFE ve TÜFE özellikle kira artışlarının yapılacağı zaman en yoğun ilgiyi görür. Bunun nedeni ise yapılacak olan artışların belirleyicileri olmasıdır. Peki neden iki terim kira artışları hakkında bu denli etkili?
TEFE, yurt içerisinde üretilen ürünlerin bu zincirdeki fiyat değişimlerini kapsar. Yapılan analiz ve incelemelerde üretici ve toptan satış yapan yerler de belirleyicidir. TEFE açılımı ise; Toptan Eşya Fiyat Endeksi’dir.
TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) düzenli olarak TEFE verilerini günceller. Bu fiyat endeksinin hesaplaması da TÜİK tarafından yapılır. TEFE, aylık ve yıllık enflasyon oranının analiz ve tespitinde de kullanılan bir kavramdır.
TEFE TÜFE nedir sorusu kadar ne ifade ettikleri de önemlidir. TEFE, herhangi bir ürününün arzında meydana gelen fiyat değişimlerini temsil eder. Hesaplaması yapılırken de hammadde, mamul ve yarı mamul gibi veriler dikkate alınır.
TÜFE açılımı, Tüketici Fiyat Endeksi anlamına gelir. İsminden de anlaşılabileceği gibi tüketicilerin belirli bir zaman içerisindeki tüketim alışkanlıklarını baz alır. Dolayısıyla sunulan mal ve hizmetlerin fiyatlarında oluşan fiyat değişimlerini ölçer.
TÜFE de TEFE gibi TÜİK tarafından hesaplanan ve açıklanan bir enflasyon oranıdır. TÜFE değişim oranı perakende fiyatlardaki farklılık ve değişimleri en iyi biçimde ortaya çıkarır.
TÜFE’nin sahip olduğu değişimler ve enflasyon oranı ücretlerin, fiyatların, ekonomide izlenecek rotanın belirlenmesinde etkilidir. Kira ve satış fiyatlarının belirlenmesinde de önemli olan TÜFE parasal değerlerin bir belirtecidir.
TEFE, TÜFE Nasıl Hesaplanır?
TEFE TÜFE nedir sorusu ardından hesaplanışı gelir. Bu merakın en önemli sebebi ortaya çıkan sonucun kiraların ne denli artacağını ortaya çıkarmasıdır.
Her sene açıklanan TEFE TÜFE oranları yapılacak olan kira artışlarını etkiler. Belirlenen had sınırında yapılan artışlar dolaylı olarak bölgenin emlak piyasasını belirler.
Açıklanan endeksler üzerinden belirli hesaplamalar yapılır ve kiralar için belli bir oran belirlenir. Ev sahiplerinin de yapacağı artışlarda bu oranlara bağlı olarak hareket etmesi gerekir. TEFE-TÜFE kira hesaplaması da bu aşamada daha da ön plana çıkar.
Kiralık konutların olağan bir düzeyde kalması için hesaplanan tutarlara uyulması gerekir. TEFE TÜFE nasıl hesaplanır bildikten sonra birkaç basit işlem sayesinde artış oranlarına ulaşılır. Konutların ve iş yerlerin kiralama fiyatlarında özellikle TÜFE önemlidir.
TÜFE’nin hesaplanması için TÜİK tarafından açıklanan oran baz alınır. Ödenen mevcut kira rakamı TÜİK tarafından açıklanan TÜFE oranı ile çarpılır. Ardından elde edilen tutar 100’e bölünür. Elde edilen tutar yapılacak olan azami artış tutarını ortaya çıkarır. Bir örnek verecek olursak 2022 yılı için %25 TÜFE oranı düşündüğümüzde;
Mevcut kira 1.000 TL ise 1000×25= 25000/100= 250 TL kira artışı oluşur.
TÜİK’in verilerine göre 2022 ve 2023 yılı TÜFE oranı %25 olarak belirlenmiştir. Kiracıların hızlı ve orantısız kira artışlarından etkilenmemeleri için TÜFE artış oranı sadece 2022 ve 2023 yılı için özel olarak %25 belirlenmiştir. Kira artışları uygulanırken bazı unsurlara dikkat edilmesi gerekir. Bu hususlar;
- Yapılacak olan artış, kira kontratının bitmesine 1 ay kala yapılmalıdır. Artış son belirlenen TÜFE oranına göre yapılmalıdır.
- Yapılan kira zammının TÜFE oranından fazla olmaması gerekir. Aksi durumda kiracı bu zam miktarına itiraz etme hakkına sahiptir.
- Kiracı ile ev sahibinin ortak bir miktarda mutabık kalmaması durumunda, kiracı istediği oranda artış sağlar. Ancak artışın yıllık TÜFE oranından az olması durumunda ev sahibi icra yolu ile aradaki farkı tahsil etme hakkına sahiptir.
