Alışkanlık en sade anlamda bir şeye alışmış olma onu rutine bindirme halidir denebilir. Alışkanlıkların düzenli olarak tekrarlanması en belirgin özelliğidir. Alışkanlıklar öğrenilebilir kazanılabilir davranışlardır. Kişiler her yaşta yeni alışkanlıklar edinebilir bunun yanı sıra alışkanlıklar terk edilebilir. Alışkanlıklar sadece olumlu olmak zorunda da değildir. Kişiler bazen bilinçli bazen bilinçsiz olarak kötü alışkanlıklar da edinebilirler. Sanılanın aksine yeni bir alışkanlık kazanmak da alışkanlıklarımızdan vazgeçmek de onları dönüştürmekte kolay değildir.
Olumlu Olumsuz Alışkanlıklar
Hepimizin hayatında bir sürü alışkanlık mevcut. Bazı alışkanlıklarımızı severiz, bunlar genel anlamda bize iyi gelen hayat kalitemizi arttıran alışkanlıklardır. Mesela erken kalkma alışkanlığınızın olması ya da sabahları kahvaltı etme alışkanlığınızın olması olumlu alışkanlıklarımızdandır ve gün içindeki verimizi arttırmanıza katkı sağlarlar. Sigara içme alışkanlığı ya da ekran karşısında uzunca vakit geçirme alışkanlığınız varsa bunlar olumsuz alışkanlıklardır ve onları törpülemeye değiştirmeye çaba harcarsınız. Alışkanlıkların olumlu veya olumsuz diye sınıflandırılması kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Örneğin bir içerik üretici iseniz ya da evinizde yürüttüğünüz bir iş yapıyorsanız ekran başında uzun vakit geçirmeniz sizin işinizdir ve bu sizin hayatınızda olumsuz bir etki yaratmıyor olabilir. Yani bu alışkanlıklar katı kurallara sayılara bağlı değildir tamamen kişinin ihtiyaçlarına dayanır. Peki size iyi geleceğine düşündüğünüz yeni bir alışkanlık edinmek her zaman kolay mıdır? Önemli olan kazandığınız alışkanlığı sürdürmek değil midir? Peki alışkanlık kazanmanın kolay ve kalıcı yolları var mıdır?
Alışkanlık Kazanmanın 3 Altın Kuralı
Alışkanlık kazanmak kulağa kolay geliyor. Yeni bir alışkanlık edinmek için de sürekli bir motivasyonuz var gibi. Bütün bunlara rağmen bir türlü düzenli rutinler oluşturamıyor alışkanlık kazanamıyorsunuz. Korkmayın böyle hisseden ilk kişi siz değilsiniz son kişide siz olmayacaksınız. Bir alışkanlık kazanmak ve özellikle onu sürdürmek hayatımıza katmak bazen yıllarınızı alabilir. Alışkanlık benimsenip rutine binince de hiçbir zorluğu kalmıyor kendiliğinden akıyor hayatınıza. Sabah uyandığınızda yüzünüzü yıkıyor olmanız, dişlerinizi fırçalıyor olmanız artık size zor gelmez içselleşmiş alışkanlıklarınız haline gelmiştir bile bunlar. Peki istediğimiz bir alışkanlığı hayatımıza nasıl almalıyız ki onu kaybetmeden koruyabilelim. İşte alışkanlık kazanmanızı kolaylaştıracak 3 altın kural.
1- Nedenini Bulun
Bir şeyin hayatınızda kalıcı olmasını istiyorsanız onu neden istediğinizi bulmalısınız. Sadece bir heves olan alışkanlık taktir edersiniz ki kalıcı olmaz. Kendinize sorun ben bu alışkanlığı neden kazanmak istiyorum. Bana ne gibi bir faydası olacak, bu alışkanlığı kazanırken motivasyonum ne. Eğer bu soruları cevaplar kazanmak istediğiniz alışkanlığı neden istediğinizi bulursanız onunla aranızdaki bağ güçlenir ve alışkanlığı kazanmak sizin için daha kolay hale gelir. Örneğin erken kalma alışkanlığı kazanmak istiyorsunuz ki bu kazanılması zor olan alışkanlıklardan biridir. Uykunun en tatlı yerinde uyanmak için güçlü bir mecburiyet veya güçlü bir motivasyonunuz olması gerekir. Size alışkanlık kazandıracak olan ise mecburiyet değil motivasyondur. Neden sabah erken kalkmak istiyorsunuz bunun size, bedeninize, ruhunuza ne gibi bir faydası olacak bir düşünün. Kendinize güçlü bir neden verin. Erken kalmak kendinize daha fazla vakit ayırmanızı sağlayacak, belki yeme düzeniniz rayına girecek belki de gün içinde yalnız kalmak adına bir ihtiyacınızı karşılayacak. Bir nedeniniz olduğunda güçlü bir motivasyonunuz da beraberinde gelir ve sonucunda istediğiniz alışkanlığı kazanmanız kolaylaşır.
1- Ufak Hedefler Belirleyin
Alışkanlık kazanırken yapılan yanlışların başında büyük büyük hedefler koymak yer alır. Kitap okuma alışkanlığı kazanmak isteyen bir kişi her hafta bir kitap okuyacağım diye bir hedef koyduğunda bu onu yorar. Hedefine ulaşamadığında motivasyonu düşer, kendini yetersiz hisseder ve alışkanlık kazanma motivasyonu kırılır. Yeni bir alışkanlığı hayatınıza entegre etmek kolay değildir. Alışkanlık edinmek istiyorsanız onu kendi yaşantınıza en uygun haline getirmek en doğru yoldur. Kimsenin hayatı bir diğeri ile eş değildir, o yüzden kalıplaşmış alışkanlık kazanma yollarını, verilerini, sayılarını unutun siz size en uygun olanı kendiniz inşa edin. Küçük adımlar kalıcı alışkanlıklar edinmenizi kolaylaştıracaktır. Kitap okuma alışkanlığı edinmek isteyen kişi örneğine geri dönecek olursak kişi günde bir sayfa da olsa kitap okuyacağım gibi basit ama sürdürülebilir bir hedef belirlediğinde bu alışkanlığı edinmesi kolaylaşır. Günde bir sayfa okuma alışkanlığını edinip sonradan her gün 20 sayfa okuma yapacağım gibi bir hedef onu motive eder ve işe de yarar hedefine ulaşır. Tüm bunlardan çıkaracağımız sonuç alışkanlık kazanmanın altın kurallarından biri olan ufak hedefler belirlemek kuralının hayatımıza alışkanlıkları adapte etmek adına büyük bir kolaylaştırıcı olduğu gerçeğidir.
1- Sabahları Etkin Kullanın
Birçok araştırma gösteriyor ki günün en verimli saatleri sabah saatleri. Alışkanlık kazanmak içinde en verimli saatler sabah saatleri gibi duruyor. Alışkanlık kazanırken yükü sabaha vermeniz sizi daha fazla motive eder. Gün içinde hem o eylemi davranışı yapmış olmanın hafifliğini hem de ertesi gün yapmak için ihtiyacınız olan motivasyonu içinizde bulursunuz. Egzersiz yapmak istediğinizi bunu alışkanlık haline getirmek istediğinizi varsayalım. Bu egzersiz yoga olsun. Yoga yapmak adına güçlü bir nedeniniz var. Size bedeninize uygun bir egzersiz, materyali az, aynı zamanda zihinsel olarak da rahatlatıyor, eğitime erişimi de kolay üstelik. Bunları düşünmek size güçlü bir neden verdi ve motivasyonunuz doğdu. Sonra kendinize bedeninize zamanınıza en uygun ufak bir hedef belirlediniz. Her gün 10 dk yoga yapacağım. Bunu kendim için yapacağım her gün aynı verimi almasam da sadece matın üstünde otursam dahi her gün bunu yapacağım. İşte ufak bir hedef belirleme aşamasını da tamamladınız. Şimdi bu rutini hayatınıza dahil edebileceğiniz en uygun saatleri belirlemekte. Sabah 10 dk bu rutine ayırmak sizi bedenen ve ruhen iyi hissettirir. Günün koşturması içinde yeni bir alışkanlık kazanmak zor olabiliyor. Gün içinde ertelenen akşamları yorgunum diye canınızın istemediği bir alışkanlık ne kazanılabilir ne de sürdürülebilir. Sabahlarınızı ne kadar etkin kullanırsanız alışkanlıkları o kadar hızlı kazanırsanız.
