Metafizik – Metafiziksel
Metafizik felsefenin alt dallarından biridir ve fizik ötesi olarak bilinmektedir. Metafizik oldukça uzun yıllardır hayatımızda vardır. Kuantum fiziğinin bulunmasında önce Platon ve Aristoteles’in zamanından günümüze kadar ulaşmaktadır. Metafizik varlık, varoluş, evrensel, özellik, ilişki, sebep, uzay, zaman, tanrı, gibi kavramları inceleyen, oldukça geniş bir felsefe alt dalıdır.
Metafiziğin net bir tanımı bulunmamaktadır. Çoğu filozof tarafından metafiziğin tanımlanmaya çalışılmaması gerektiğini, metafiziğin diğer alanlardan net bir çizgi ile ayırmamız mümkün olmadığını dile getirmişlerdir. Bu sebepten dolayı metafiziği incelerken yığınla soru ile karşılaşırız.
Metafiziksel Sorular
Metafizik sınırlarının çizilmesi zor olan bir felsefe alt dalı olduğundan bahsetmiştik. Metafiziğin oldukça geniş bir alan incelemesinden dolayı oldukça fazla soru çeşidi bulunmaktadır. Fakat bu sorularını sadece metafizik alanında karşımıza çıktığını savunamayız. Bu soru tiplerin birçoğu fizik gibi çeşitli bilimlerde ve felsefenin diğer birçok dalında sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. Fakat bu sorular felsefi bir nitelik taşımalıdır. Metafizik alanında sorulan soruların başlıcalarını 3 başlık altında inceleyerek konuyu daha iyi şekilde anlamaya çalışalım.
Ontolojik sorular
Ontoloji kelime anlamı olarak incelendiğinde varlık bilimi anlamına gelmektedir. Varlığa yönelik sorular yönlendirilerek cevap aranır. Sorulan sorular felsefi açıdan bir değer taşımalıdır. Basit sorulardan ve basit cevaplardan değil gerçekten varlığı anlamaya yönelik sorular olmalıdır. Bu sorulara örnek olarak nedensellik var mıdır, matematiksel nesneler var mıdır gibi sorular rahatlıkla örnek verilebilir.
Arasındaki İlişki Nedir?
Metafiziksel sorulardan biride “aralarındaki ilişki nedir?” sorularıdır. Bu soru ile sadece metafizik alanında değil birçok alanda karşılaşmaktayız. Bu sorular felsefeye uygun olan sorulardır. Metafizikte A ile B arasında nasıl bir ilişki olduğu gibi konular, sorunun yöneltildiği varlıklar arasında özdeşlik kurarak cevaplamaya çalışır. Metafizik “Arasındaki ilişki nedir?” sorularını cevaplarken sadece tek bir cevap verilmeyebilir. Sorulan soru için birden fazla cevap bulunabilir.
Nedir ve Neden Var?
Bir diğer sorulan ve sıklıkla karşılasan sorulardan biride “Nedir ve neden var?” sorularıdır. Örnek olarak yolda yürürken bir ağaç gördünüz. Bu ağacın neden burada olduğunu ve açıklamasının ne olduğu sorularının cevabına ulaşmayı hedeflersiniz. Ağaç için iklimin ve toprağın elverişli olmasından dolayı zamanla büyüyerek orada oluşmasını cevap olarak alabilirsiniz.
Metafizik Kelimesi
Yunan filozof Aristoteles Fizik ismi verilen bir seri kitap yazmıştır. Aristoteles’in ilk çalışmalarından birinde yazdığı bazı kitaplar Fizikten hemen sonra yer almıştır ve bu kitaplar felsefi sorgulamanın temel alanı ile ilgili olmuştur. Bu dönemde bunlara bir isim verilmemiştir. Bundan dolayı Aristotales hakkında çalışmalar yapan ilk Aristoteles uzmanları adı bulunmayan bu kitaplara “ta meta ta fizika” ifadesini kullanmayı tercih etmişlerdir. “ta meta ta fizika” ifadesinin anlamca karşılığı “fizik ile ilgili kitaplardan sonra gelen kitaplar” olmaktadır. Bu ‘metafizik’ kelimesinin kaynağı olmaktadır.
Metafizik Hakkında Türkçe Kitaplar
Metafizik konusuna merakınız var ve daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız bu alanda uzman olan kişiler tarafından yazılmış kitapları okuyup analiz ederek daha fazla bilgi edinebilirsiniz. Bu kitapların başlıcaları şunlardır;
- Kadir Çüçen (der.) – Metafizik: Filozofların Metafizik Sistemleri
- Kadir Çüçen (der.) – Metafizik: Kavram ve Problemleriyle Varlık Felsefesi
- Arda Denkel – Nesne ve Özellik
- David Armstrong – Tümeller: Bakış Açımı Değiştirmediğim Bir Giriş
- Enis Doko – Metafiziğin Temelleri: Analitik Metafiziğe Giriş
- Stephen Mumford – Metafizik, Teo Grünberg – Metafizik Açıköğretim Ders Kitabı
- Adrian Bardon – Zaman Felsefesinin Kısa Tarihi
- Ahmet Ayhan Çitil – Matematik ve Metafizik 1. Kitap: Sayı ve Nesne
