Yeme bozukluğu olarak bilinen beslenme davranışlarının kişilerin yanlış beslenme şekli ve davranışlarına bağlı olarak yaşadığı sağlık sorunlarıyla ortaya çıkmaktadır. Hasta böyle durumlarda kilosuna ve yemeklere karşı fazla takıntılı olarak gündelik yaşamında olumsuz şekilde kendine ve çevresindekilere karşı zarar verme durumu ile karşı karşıyadırlar. Peki kişiyi rahatsız edici durum olan yeme bozukluğu nedir? Nasıl başa çıkılabilir bu soruların yanıtlarını arayalım.
Yeme Bozukluğu Sorunları Nasıl Ortaya Çıkar?
Kişilerde yeme bozukluğu sadece besinler ve kilo ile ilgili belirtilerin dışında psikolojik sorunlarıda ortaya çıkarır. Kişinin kendi sorunları nedeni ile yeme bozuklukları da görülmektedir. Yeme bozuklukları neden kaynaklandığı bilinmese de bazı nedenlerden ortaya çıktığı düşünülmektedir. Bu nedenler ise şöyle belirtilmiştir;
- Depresyon
- Değersiz hissetme
- Öz saygı düşüklüğü
- Aile içinde eksik iletişim
- Kimlikte karmaşa
- Kontrol kaybı
Yeme Bozukluğu Kimlerde Görülür?
Genelde her yaşta yeme bozukluğu görülebilir ancak özellikle genç bayanlarda daha fazla yaşanan durumlardan biridir. Son zamanlarda erkeklerde de kadınlara oranla 10 yılda iki katına çıkmıştır. Fiziksel ve birçok sağlık sorununa neden olan yeme bozukluğu tehlikeli psikolojik neticelere ve kişilik bozukluklarının görülmesine neden olabilir.
Yeme Bozukluğu Belirtileri
Yeme bozukluğu belirtileri kendini birçok şekilde gösterir en çok görülen yeme bozukluğu belirtileri ise şöyledir;
Kişinin yemeği aşırı kısması ya da aşırı yeme düşkünlüğünün ortaya çıkması
Yemekten sonra kusmak
Yemekten sonra ağır egzersizler yapmak
Hayatın her döneminde görülebilen yeme bozukluğu her cinste görünebilir. Özellikle kadın ve genç kızları etkileyen ciddi sağlık sorunlarındandır. Yeme bozukluğunda görülen bazı rahatsızlıklar ise şöyledir;
Anoreksiya Nervoza
Bu tür rahatsızlığı olanlar genelde mükemmeliyetçi ve öz güvene sahip insanlardan oluşur. Kilo almaktan ve kilolu olmaktan korkan ve zayıf olsalar bile kendilerini hep şişman hisseden hastalardır. Yapıcı eleştiriler karşısında bile eleştirileri reddeden kilo kontrolü sağlayıcıyı bir yapıları vardır. Genelde kilo vermek ve almamak için kendilerini kusturma ve müshil ilacı kullanma yöntemlerine başvurma gibi davranışlar sergileyen hastalardır. Hastaların büyük çoğunluğu obsesif ve kompulsif bozukluk kaygı ve kötü alışkanlıklara yönelme gibi durumlar içinde görmek mümkündür. Bu tür hastalarda tanı kriterleri şu şekilde belirlenmiştir;
- Olduğu kilodan düşük olsalar bile kendilerini oldukça kilolu görürler.
- Boyuna ve yaşına göre aşırı düşük kilodadırlar
- Zayıf olduklarını inkâr etme davranışları sergiler.
Anoreksiya ve Nevroza yeme bozukluğu belirtileri;
- Tırnak ve saç kırılmaları
- Adet sorunları
- Kemik erimesi ve kırılması
- Ciltte sararma ve kuruluk
- Kabızlık problemi
- Kas erimesi kansızlık ve kalp kasının zayıflığı
- Tansiyon sorunu
- Vücut ısısında düşme
- Nefes almada sorunlar
- Nabzın düşük olması
- Algıda sorunlar ve depresyon, hareket yavaşlaması
Gibi belirtiler görülür.
Bulimiye Nervoza
Genelde sık tekrarlanan yemek nöbetleri geçirirler. Yağ ve karbonhidrat yoğunluğu sahip besinleri hızlı tüketme eğilimindedirler. Bazı hastalar besinleri çiğnemeden yemeği tercih eder. Yemek yeme sırasında kontrolü kaybettiklerini düşünüp kendilerini kusturma ya da aç kalmayı tercih edebilirler. Yoğun egzersiz yapmak ve müshil ilacı kullanmak gibi durumları tercih ederler. Tanı ve kriterleri ise şöyle belirlenmiştir;
- Ağırlığından ve şeklinden hoşnutsuzluk
- 2 saat içinde yenmesi gereğinden fazla yeme yeme alışkanlığı ve kontrolsüz yeme davranışı
- Kendini kusturma ya da müshil ilacına başvurma
Bulimiye Nervoza yeme bozukluğu belirtiler;
- Çene altı bezleri ve tükürük bezlerinin şişmesi
- Yaralı ve kızarık boğaz
- Mide asidinden dolayı diş çürümesi
- Müshil ilaçları ve idrar söktürücüden dolayı bağırsak ve böbrek hastalıklarının görülmesi
- Sıvı kaybetme
- Aşırı kusma davranışları nedeni ile mide kapağında sorunlar ve reflünün ilerlemesi
Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu
Yemek yemediklerinde yemek yedikleri vakit kontrol kaybına uğrayan hastalar diğer rahatsızlıklara göre aç bırakma ve kendini kusturma yöntemlerine başvurmazlar. Çok yediklerinde kendilerinde suçluluk duygusu utanç gibi durumda hisseder. Aşırı yeme davranışı ile obezite olan hastalarda kalp damar hastalıklarının yanı sıra tansiyon bozuklukları da meydana gelmektedir. Ağır suçluluk duyan hastalar yeme davranışlarını kontrolsüz bir şekilde sürdürebilirler.
Yeme Bozukluğu Tedavisi
Psikolojik ve fizyolojik olarak yeme bozukluğu sorunu yaşayan hastalar yeme bozukluğu olan hastalıklara maruz kalmaktadır. Kişinin ruh ve fiziksel sağlığı açısından normal kiloda olması önemli aşamalardan biridir. Nevroza ve bulimeya nöbetlerinin engellenmesi tedavide oldukça önemlidir. Hastalığı tetikleyen duygusal davranışların nedenlerini tespit ederek çözüme ulaşmak yeme bozukluğu tedavisi süresinde anksiyete tedavisi alarak çözüm sağlamak gereklidir.
